مقایسه تأثیر غلظت های مختلف عصاره های آبی و متانولی سیر بر قارچ های فرصت طلب اسپوروتریکس شنکئی، کریپتوکوکوس نئوفرمنس و کاندیدا آلبیکانس

چکیده   زمینه و هدف: خواص طبی سیر از عهد قدیم شناخته شده بوده است و حتی برخی از گونه های آن از قدیمی ترین گیاهانی هستند که توسط انسان کشت شده اند. در سه دهه اخیر، با انجام تحقیقات دقیق، خواص درمانی این ماده تأیید شده است . با توجه به این که داروهای سنتتیک ضدقارچی در مواردی اثرات سمی زیادی دارند و به سبب تحمیل هزینه های زیاد، ضرورت تحقیق در مورد مواد جایگزین مانند داروهای گیاهی احساس می شود. این مطالعه با هدف: 1- تعیین حداقل غلظت ممانعت کننده آبی و متانولی سیر از رشد ( minimum inhibitory concentration, mic ) اسپوروتریکس شنکئی، کریپتوکوکوس نئوفورمنس و کاندیدا آلبیکانس و 2- مقایسه اثر هر یک از آن ها با داروی ضدقارچی کتوکونازول (ketoconazole) انجام شد.   مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی، پودر خشک شده سیر تازه بودار به مدت 4 روز در متانول 80% خیسانده و سپس در دستگاه تقطیر در خلاء، تغلیظ گردید. سپس غلظتهای مختلف، از 625/0 تا 20 میلی گرم در میلی لیتر تهیه شده و قارچ ها را به روش نشاکاری مورد بررسی قرار دادیم. از آزمون آماری anova برای آنالیز داده ها استفاده گردید.   یافته ها: میزان تأثیر عصاره آبی گیاه سیر بودار بر قارچ اسپوروتریکس شنکئی در حداقل غلظت (625/0 میلی گرم در میلی لیتر) 8% و در حداکثر غلظت (20میلی گرم در میلی لیتر) 100% بود. این اختلاف میانگین رشد عصاره متانولی با شاهد منفی ، در غلظت اول 25% و در رقت 10 میلی گرم در میلی لیتر به میزان 100% می باشد. در محاسبات مشابه، تأثیر عصاره آبی سیر بودار در غلظت 625/0 میلی گرم در میلی لیتر بر رشد کاندیدا آلبیکانس برابر 17% بوده و mic آن نیز 10 میلی گرم در میلی لیتر بود. اثرات هر دو عصاره سیر بودار بر قارچ کریپتوکوکوس نئوفورمنس چشم گیر می باشد، به نحوی که به جز کمترین رقت عصاره آبی سیر در بقیه موارد 100% از رشد قارچ جلوگیری کرده است و mic در این مورد 25/1 میلی گرم در میلی لیتر می باشد. در مورد عصاره متانولی حتی در کمترین غلظت نیز هیچ گونه رشدی مشاهده نشد.   نتیجه گیری: اثر ممانعت کنندگی عصاره گیاه سیر بر رشد سوش های قارچی، مشابه و یا بیش از داروی کتوکونازول می باشد. بدین سبب و به دلیل اثرات جانبی و نتایج سو مصرف برخی داروهای سنتتیک، نیاز به استفاده از داروهای گیاهی ضروری به نظر می رسد.   واژه های کلیدی: سیر، اسپوروتریکس شنکئی، کاندیدا آلبیکانس، کریپتوکوکوس نئوفورمنس